امروزه در کارخانجات مواد غذایی میزان ماندگاری محصولات یکی از مهم ترین چالش هاست، برای افزایش عمر مفید مواد خوراکی ۲ روش متداول تر است:
1. پاستوریزه کردن
2. استرلیزه کردن
این دو روش با هم تفاوت هایی دارند که کامل به آن می پردازیم:
1- پاستوریزاسیون
برای پاستوریزه کردن مواد غذایی، محصول را به مدت ۱۵ ثانیه الی نیم ساعت(بستگی به نوع محصول دارد) در معرض حرارت ۶۲_۱۰۰ درجه سانتی گراد قرار می دهند
با این میزان حرارت دهی فقط باکتری های بیماری زا از بی می روند اما گونه های رویشی، تخم ها(اسپور ها)، ویروس ها، هاگ ها و… زنده می مانند به همین علت مدت نگهداری مواد پاستوریزه شده بسیار کوتاه تر از مواد استرلیزه شده است.
مواد پاستوریزه شده مثل شیر را باید تا زمان انقضا درون یخچال و دماهای پایین نگهداری کنیم تا مانع از رشد سریع میکروب ها شویم.
2- استرلیزاسیون
استرلیزه کردن یکی از مطمئن ترین و بهترین روش های نگه داری طولانی مدت مواد است. استرلیزه کردن به دو روش فیزیکی و شمیایی انجام می شود.
برای استرلیزه کردن، مواد خوراکی را برای ۴ الی ۵ ثانیه در معرض حرارت ۱۲۰_۱۵۰ درجه قرار می دهند، حرارت می تواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم باشد.یکی از روش های استرلیزه کردن فیزیکی مواد، استفاده از پرتوهاست که با تابش آن ها میکروارگانیسم ها از بین می روند ، البته مواد خوراکی مایع مانند شیر را می توان با استفاده از فیلتر های مخصوص نیز استرلیزه کرد.
استرلیزاسیون کمترین تاثیر را روی بو و مزه دارند و کمترین میزان تخریب را شامل می شوند. مواد غذایی با استرلیزه شدن عمر بسیار طولانی تری دارند زیرا همه ی میکروارگانیسم ها از جمله باکتری ها، تخم ها، اسپور ها، ویروس ها و هاگ ها از بین می روند و اگر مواد غذایی در بسته بندی های مخصوص مثل پاکت های تتراپک نگهداری شوند می توان آن ها را برای مدت طولانی بدون یخچال نگه داری کرد. این ماندگاری بالا باعث شده که بعضی از مصرف کننده ها از خرید این مواد غذایی خودداری کنند زیرا علت این ماندگاری را نگهدارنده ها می دانند
اما تنها دلیل ماندگاری طولانی فقط استرلیزه کردن و نوع بسته بندی آن هاست.