راهنمای مقاله
یکی از عوامل مهم در رشد سالم نوزاد تغذیه او است که اگر مواد مغذی مورد نیاز در این دوران فراهم نشود میتواند اثرات منفی در رشد او داشته باشد.
الگوی ثابتی برای برنامه غذای نوزاد وجود ندارد و فقط طبق تحقیقات قواعدی برای آن تنظیم شده که لازم است والدین با آن آشنا باشند. از این رو در ادامه به بررسی برنامه غذای نوزاد و بایدها و نبایدهای آن میپردازیم.
برنامه غذای نوزاد شش ماهه
در شش ماهگی شیر مادر یا شیر خشک جز اصلی برنامه غذای نوزاد است. غذای جامد در این سن فقط یک مکمل است و هنوز هم باید به نوزاد شیر داده شود. اغلب اولین غذا جامد نوزاد، غلات صبحانه است. برای این کار میتوان غلات را با شیر یا آب مخلوط کرده و به نوزاد داد. در ادامه غذاهای پوره شده نیز به برنامه غذای نوزاد اضافه میشود.
لازم به ذکر است بسیاری از عادات غذایی بعدی کودک اغلب از دوران نوزادی شروع میشود. یک مطالعه در سال 2014 نشان داد، نوزادانی که در دوره 6 تا 12 ماهه میوه یا سبزیجات زیادی نخوردند، احتمالاً در سنین بالاتر نیز از خوردن میوه یا سبزیجات امتناع میکنند.
مواد مغذی مورد نیاز که باید از طریق غذای نوزاد تامین شود شامل موارد زیر است:
کلسیم:
کلسیم برای رشد استخوان و دندان ضروری است.
آهن:
آهن به انتقال خون اکسیژن دار به قسمتهای در حال رشد بدن کمک میکند.
روی:
روی باعث ترمیم و رشد سلولی میشود.
چربی:
چربی رشد مغز را تحریک میکند.
کربوهیدراتها:
کربوهیدراتها انرژی لازم را برای انجام فعالیتهای روزانه فراهم میکند.
پروتئین:
پروتئین به عنوان بلوکهای سازنده سلولها عمل میکند.
ویتامینها:
ویتامینهای مختلف به طور متفاوتی به رشد نوزاد کمک میکند. ویتامینهای A، B1، B2، B3، B6، B12، C، D، E و K برای نوزاد ضروری هستند.
مواد معدنی:
مواد معدنی مانند سدیم و پتاسیم به طور مستقیم بر رشد کودک تأثیر میگذارد.
زمان غذا دادن به نوزاد
توصیه میشود دادن غذای جامد به نوزاد از 6 ماهگی شروع شود. چنانچه زودتر از این زمان اقدام به دادن غذای جامد به نوزاد کرده، نوزاد کمتر شیر خورده که منجر به اعمال رژیم غذایی کم پروتئین و کم چرب در نوزاد میشود.
از طرف دیگر اگر مصرف جامدات در برنامه غذای نوزاد دیرتر از 6 ماهگی شروع شود میتواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود.
چگونه باید به نوزاد غذا داد؟
هنگام دادن غلات یا غذاهای پوره شده به نوزاد، کمی از آن را روی قاشق گذاشته و قاشق را جلوی دهان او بگیرید. بسیاری از نوزادان مشتاقانه دهان خود را باز کرده و غذا میخورند. نکته مهم این است که اگر نوزاد دهانش را باز نکرد، قاشق را به زور وارد دهان او نکنید.
به نوزاد در یک مکان مشخص و هر روز غذا بدهید تا بداند وقت غذا چه زمانی است. برای تغذیه یک مکان آرام و ساکت مانند اتاق نشیمن یا آشپزخانه را انتخاب کنید.
بهتر است همه اعضای خانواده با هم غذا بخورند، زیرا نشان داده شده است که این کار تأثیرات مثبتی بر رشد کودک و پیوند با خانواده دارد.
یک واکنش آلرژیک میتواند به شکل اسهال، استفراغ، یبوست یا درد در معده رخ دهد که باعث نگرانی است. در صورت بروز واکنش آلرژیک، غذایی را که به نوزاد میدهید فوراً قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
گزینههای سالم برای برنامه غذای نوزاد شش ماهه
پوره میوهها:
میوهها را باید بخارپز کرد و درنهایت له یا پوره کرد. میوههایی مانند سیب، موز، گلابی و هلو گزینههای خوبی برای شروع است.
پوره سبزیجات:
سبزیجاتی مانند سیب زمینی، هویج و… را میتوان بخار پز کرده و به صورت پوره شده به نوزاد داد.
سوپ سبزیجات:
انواع سبزیجات را میتوان در آب جوشانده و آب آن را به عنوان سوپ به نوزاد داد.
چه موادغذایی نباید در برنامه غذای نوزاد قرار گیرد؟
از آن جایی که بدن نوزاد شش ماهه هنوز آمادگی لازم برای دریافت بعضی از موادغذایی را ندارد لازم است ابتدا این موادغذایی را شناخته و سپس از برنامه غذای نوزاد حذف شود. این موادغذایی ممنوعه شامل موارد زیر است:
عسل
عسل میتواند باعث مسمومیت بوتولیسم در نوزاد شود. بنابراین لازم است تا ۱۲ ماهگی به نوزاد عسل داده نشود.
شیر گاو
نوزادان نباید در 6 ماهگی شیر گاو بنوشند. چرا که ممکن است نتوانند آن را به درستی هضم کرده و باعث بروز مشکلاتی شود.
آب میوه
بهتر است در این سن از دادن آب میوه به نوزاد خودداری شود. حتی آب میوه صد درصد طبیعی نیز قند زیادی در خود دارد. مصرف بیش از حد قند در این سن با مشکلات بعدی در زندگی مرتبط است. مصرف نوشیدنیهایی با قند زیاد در دوران نوزادی با خطر دو برابری چاقی در 6 سالگی مرتبط است.
نوشیدنیهای کافئین دار
نوشیدنیهای کافئین دار مثل قهوه و چای نباید در برنامه غذای نوزاد قرار گیرد چرا که میتواند جذب ویتامین و مواد معدنی را محدود کند.
سخن آخر
نوزاد شش ماهه در درجه اول با شیر مادر یا شیر خشک تغذیه میشود، با این حال میتوان دادن غذای جامد به او را به عنوان مکمل غذایی در 6 ماهگی شروع کرد. برنامه غذای نوزاد میتواند شامل غلات صبحانه، پوره سبزیجات و پوره میوه باشد. لازم به ذکر است از قرار دادن موادغذایی مانند عسل، شیر گاو و آب میوه به نوزاد باید خودداری کرد.
