راهنمای مقاله
دیابت بارداری در تعداد کمی از زنان باردار تشخیص داده می‌شود که درصورت عدم کنترل می‌تواند به مادر و فرزند آسیب برساند. دیابت بارداری را اغلب می‌توان با رژیم غذایی و ورزش کنترل کرد. از این رو در ادامه رژیم غذایی دیابت بارداری بررسی می‌شود.
دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری فقط در افراد باردار رخ می‌دهد، یعنی تا زمانی که فرد باردار نباشد به دیابت بارداری مبتلا نمی‌شود. دیابت بارداری به دلیل قند خون بالا که در طول بارداری ایجاد شده در برخی زنان تشخیص داده می‌شود.
در دوران بارداری، نحوه استفاده بدن از انسولین تغییر می‌کند. انسولین هورمونی است که به سلول‌های بدن اجازه می‌دهد گلوکز یا قند را برای انرژی جذب کرده و از آن استفاده کند. بدن به طور طبیعی در زمان بارداری نسبت به انسولین مقاوم‌تر شده تا به نوزاد گلوکز بیشتری دهد.
در برخی از افراد باردار، این فرآیند اشتباه پیش رفته و بدن به انسولین پاسخ نمی‌دهد یا انسولین کافی برای دادن گلوکز مورد نیاز تولید نمی‌کند. وقتی این اتفاق رخ دهد، قند زیادی در خون ایجاد شده که منجر به دیابت بارداری می‌شود.
دیابت بارداری چه عوارضی دارد؟
دیابت بارداری می‌تواند هم برای مادر و هم برای جنین نگران کننده باشد. گلوکز اضافی در بدن مادر می‌تواند باعث افزایش وزن کودک شده و مادر را در معرض زایمان دشواری قرار می‌دهد.
دیابت بارداری می‌تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را در دوران بارداری افزایش دهد. علاوه براین ممکن است نوزاد پس از تولد برای ثابت نگه داشتن قند خون خود مشکل داشته باشد. با رژیم غذایی دیابت بارداری و ورزش می‌توان وقوع این خطرات را کاهش داد.
در بیشتر موارد، دیابت بارداری پس از تولد نوزاد از بین می‌رود، با این حال برای برخی از افراد، قند خون بالا ممکن است پس از بارداری ادامه یابد که به این بیماری دیابت نوع 2 می‌گویند.
رژیم غذایی دیابت بارداری شامل مصرف چه مواد غذایی است؟
به طور کلی رژیم غذایی دیابت بارداری باید شامل پروتئین به همراه ترکیب مناسب کربوهیدرات‌ها و چربی‌های سالم باشد.
کربوهیدرات‌های پیچیده انتخاب سالمی برای افزودن به رژیم غذایی دیابت بارداری هستند چرا که آرام‌تر در بدن هضم و جذب شده و فرد دیرتر احساس گرسنگی می‌کند. حبوبات، غلات کامل، بلغور جو دوسر و سبزیجات نشاسته‌ای مانند کدو حلوایی منابع خوبی از کربوهیدرات‌های پیچیده هستند.
از مصرف کربوهیدرات‌های ساده مانند سیب زمینی، آب نبات و سایر شیرینی‌ها در رژیم غذایی دیابت بارداری خودداری شود، زیرا پس از مصرف این مواد غذایی قند خون به سرعت افزایش می‌یابد.
میوه‌ها و سبزیجات تازه لازم است به صورت روزانه در رژیم غذایی دیابت بارداری قرار گرفته و مصرف غذاهای فرآوری شده محدود شود.
یک متخصص تغذیه می‌تواند به زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری در ارائه یک برنامه غذایی سالم کمک کند تا سلامت مادر و نوزاد حفظ شود.
میان وعدهها در رژیم غذایی دیابت بارداری
هیچ کدام از وعده‌های غذایی نباید از رژیم روزانه حذف شود. علاوه بر این برای تنظیم سطح قند خون هر 3 ساعت یکبار، یک میان وعده یا وعده غذایی سالم میل شود. خوردن منظم غذاهای غنی از مواد مغذی می‌تواند به سیر نگه داشتن مادر و تثبیت سطح قند خون او کمک کند.
مصرف میان وعدهها در رژیم غذایی دیابت بارداری برای ثابت نگه داشتن سطح قند خون عالی است. از جمله میان وعده‌های سالم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سبزیجات را می‌توان به صورت خام یا بخارپز میل کرد. برای یک میان وعده رضایت بخش، می‌توان سبزیجات خام را با منبع پروتئینی مانند پنیر ترکیب کرد.
تخم مرغ کامل منبع بسیار خوبی از مواد مغذی است در حالی که سفیده تخم مرغ بیشتر پروتئین مورد نیاز را تامین می‌کند.
میوه یک میان وعده خوشمزه در رژیم غذایی دیابت بارداری است. فقط باید آن را در حد اعتدال مصرف کرد. توت‌ها یک انتخاب عالی هستند زیرا قند نسبتاً کم و فیبر بالایی دارند.
از مصرف چه غذاهایی باید در رژیم غذایی دیابت بارداری اجتناب کرد؟
لازم است از مصرف غذاهای فرآوری شده و به طور کلی هر غذایی که قند زیادی دارد در رژیم غذایی دیابت بارداری اجتناب شود. مواد غذایی زیر باید از رژیم غذایی مادران مبتلا به دیابت حذف شود:
- فست فود
- غذاهای سرخ شده
- نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه و آب میوه
- غذاهای بسیار نشاسته‌ای مانند ماکارونی سفید و برنج سفید
- غذاهای حاوی نمک بالا مانند چیپس
- کلوچه، بیسکویت و کیک
- ورزش کردن و دیابت بارداری
علاوه بر حفظ رژیم غذایی دیابت بارداری، کارهای دیگری نیز وجود دارد که می‌توان برای داشتن بارداری سالم انجام داد. از جمله اقداماتی که مادران باردار مبتلا به دیابت می‌توانند برای داشتن زایمان سالم انجام دهند ورزش کردن 5 روز در هفته به مدت حداقل 30 دقیقه است.
درمان دیابت بارداری
درمان دیابت بارداری به سطح گلوکز خون مادر بستگی دارد. در بسیاری از موارد دیابت بارداری تنها با رژیم غذایی و ورزش قابل درمان است. اما در برخی دیگر، ممکن است نیاز به مصرف داروهای خوراکی یا انسولین تزریقی برای کاهش قند خون داشته باشد.
سخن آخر
دیابت بارداری می‌تواند به سلامتی مادر و فرزند آسیب برساند، در نتیجه باید با رژیم غذایی مناسب و ورزش کنترل شود. رژیم غذایی دیابت بارداری لازم است شامل پروتئین و کربوهیدرات‌های پیچیده باشد و مصرف غذاهای فرآوری شده و دارای قند بالا در آن محدود شود.
